Id, Ego, Superego & hành trình thấu hiểu bản thân.
Id, Ego, Superego & hành trình thấu hiểu bản thân.
Hiểu 3 khái niệm Bản năng (Id), bản ngã (Ego) và Siêu ngã (Superego) giúp bạn rõ hơn về yếu tố cấu thành nên tính cách, làm nền tảng cho quá trình tự nhận thức và tìm hiểu bản thân.
Trong học thuyết phân tâm nổi tiếng của Sigmund Freud về tính cách, ông cho rằng tính cách được cấu tạo từ 3 yếu tố. Ba yếu tố này– bao gồm Bản năng (cái ‘nó’), Bản ngã (cái tôi), và Siêu ngã (siêu tôi).
Hiểu 3 khái niệm này sẽ giúp bạn rõ hơn về yếu tố cấu thành nên tích cách, làm nền tảng cho quá trình tự nhận thức và tìm hiểu bản thân.
Bản năng, bản ngã, siêu ngã
Theo nghiên cứu nổi tiếng của Sigmund Freud (là một bác sĩ về thần kinh và là nhà tâm lý học người Áo.) tính cách con người vô cùng phức tạp và chắc chắn có nhiều hơn một thành tố.
Trong học thuyết phân tâm nổi tiếng của Sigmund Freud về tính cách, ông cho rằng tính cách được cấu tạo từ 3 yếu tố. Ba yếu tố này– bao gồm Bản năng (cái ‘nó’), Bản ngã (cái tôi), và Siêu ngã (siêu tôi) – kết hợp với nhau hình thành nên sự phức tạp trong tính cách con người.
Bản năng (Cái ‘nó’). The Id
Bản năng là thành tố duy nhất của tính cách xuất hiện từ lúc mới sinh ra.
The id is the only component of personality that is present from birth_Sigmund Freud)
Bản năng bị điều khiến bởi nguyên lý thỏa mãn, tức luôn đi tìm kiếm sự dễ chịu, thoải mái ngay tức khắc, đáp ứng lại mọi khao khát, ham muốn và nhu cầu. Nếu những nhu cầu này không được ngay lập tức đáp ứng, chủ thể sẽ rơi vào trạng thái lo âu hoặc căng thẳng. Ví dụ, cơn đói hay cơn khát tăng lên sẽ làm xuất hiện nỗ lực tìm kiếm cái ăn hay đồ uống ngay lập tức.
Khía cạnh này của tính cách hoàn toàn là vô thức, gồm nhiều hành vi thuộc về bản năng nguyên thủy.
Bản ngã. The Ego
Bản ngã là cấu phần của tính cách chịu trách nhiệm giúp ta xoay xở với đời sống thực. Bản năng bị điều khiến bởi nguyên lý thỏa mãn, tức luôn đi tìm kiếm sự dễ chịu, thoải mái ngay tức khắc, đáp ứng lại mọi khao khát, ham muốn và nhu cầu. Nếu những nhu cầu này không được ngay lập tức đáp ứng, chủ thể sẽ rơi vào trạng thái lo âu hoặc căng thẳng.
Ví dụ, cơn đói hay cơn khát tăng lên sẽ làm xuất hiện nỗ lực tìm kiếm cái ăn hay đồ uống ngay lập tức.
Siêu ngã. The Superego
Cấu phần xuất hiện cuối cùng của tính cách là siêu ngã.
Siêu ngã là một phần trong tính cách nắm giữ tất cả những tiêu chuẩn đạo đức và lý tưởng mà bạn tiếp nhận từ cả gia đình và xã hội – nó chính là cảm nhận của chúng ta về cái đúng cái sai trong cuộc sống.
Siêu ngã gồm 2 phần:
(1) Lý tưởng của bản ngã bao gồm những quy tắc và tiêu chuẩn cho các hành vi tốt, bao gồm các hành vi được cha mẹ và những người khác chấp nhận. Phục tùng những quy tắc này làm chủ thể cảm thấy tự hào, thấy mình có giá trị và đưa đến cảm giác thành tựu.
(2) Lương tâm.
Siêu ngã giúp hoàn thiện và giáo hóa hành vi. Nó đàn áp tất cả những thôi thúc khó mà chấp nhận của bản năng và cố tranh đấu để khiến bản ngã hành xử theo những tiêu chuẩn lý tưởng hóa thay vì theo những nguyên lý hiện thực kia.
Siêu ngã xuất hiện trong cả trạng thái có ý thức, tiền ý thức và vô thức.
Sự tương tác giữa bản năng, bản ngã và siêu ngã.
The Interaction of the Id, Ego, and Superego
Khi nói về bản năng, bản ngã và siêu ngã thì ta cần nhớ rằng bộ ba này không tồn tại độc lập riêng rẽ hay có ranh giới rõ ràng.
Nếu bản ngã có thể điều tiết hợp lý giữa nhu cầu thực tế, bản năng và siêu ngã thì một bản dạng tính cách khỏe mạnh, thích ứng tốt xuất hiện. Freud tin rằng bất kỳ sự mất cân bằng nào giữa những thành tố này cũng sẽ dẫn đến một bản dạng tính cách kém.
Mặt khác, siêu ngã chiếm thế thượng phong quá mạnh sẽ làm tính cách của chủ thể trở nên quá đạo đức giáo điều và có thể lúc nào cũng ham chỉ trích. Chủ thể có thể khó mà chấp nhận bất kỳ ai hay bất kỳ điều gì mà anh ta coi là “tệ” hay “vô đạo đức”.
Thế nhưng, bản ngã thống trị quá mức cũng gây ra vấn đề. Người nào có bản ngã quá lớn có thể sống quá thực tế, đầy quy tắc và quá ‘đúng cách đúng kiểu’ đến mức không thể có hành vi nào tự phát hoặc không nằm trong dự tính. Người này có thể quá cứng nhắc và rập khuôn, không chấp nhận được sự thay đổi và thiếu cảm nhận nội tại về cái đúng cái sai.